Bronşit nedir? bebeklerde görülür mü? Bronş dediğimiz büyük havayollarının iltihabıdır. Çocuklarda erişkine göre oldukça nadirdir.
Akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılır. Akut bronşitte etken sıklıkla virüslerdir. Ayrıca bakteriyel enfeksiyonlar, pasif sigara içiciliği ve mide içeriğinin akciğerlere kaçması denilen reflü de akut bronşite neden olabilir.
Esas yakınma öksürük ve balgamlı kusmadır. Bu yakınmalar genellikle 14-28 gün sürebilir. Tedavide bol sıvı alınması, istirahat ve sigara dumanından uzak durmak gerekir. Bakteriyel enfeksiyonlarda ise antibiyotik başlanabilir.
Kronik bronşit yakınmaları 4 haftadan uzun sürmesi halinde düşünülür. Ancak bu durumda mutklaka altta yatan bir hastalık vardır. Bu genellikle astım dır. Ayrıca tüberküloz, kistik fibrozis, yabancı cisim ve bağışıklık yetersizliği gibi başka hastalıklar aramak gerekir. Tanıda bu hastalıklara yönelik tanı testleri kullanılır. Tedavide ise saptanan hastalığa uygun ilaçları kullanmak gerekir.
Çocuklarda erken yaş grubunda (özellikle 3 yaş altında) küçük bronşların (bronşioller) iltihabı söz konusudur. Bu durumda bronşioller enfeksiyon etkeni, bronşiol hücre dökülmesi, iltihabı şişme ile kısmen tıkalıdır. Ancak 3 yaş üstünde broşiolit görülme sıklığı azalır. Bronşit ise çok özel enfeksiyon etkenleri (mikoplazma, klamidya vb) dışında pek görülmez.
Hatta bir çocuğun bu yaşta yineleyen bronşite sahip olması da oldukça nadirdir. Erken yaş grubunda ise (3 yaş altında) neden enfeksiyon bile olsa çocuğun bronşiolit geçirdiği hırıltılı nefes alma atakları tekrarlıyorsa mutlaka yukarıda bahsedilen nedenler ayırt edilmeldir. Hiçbir çocuk çok büyük ihtimalle altta bir neden olmadan ilk 3 yaşda 2-3 ün üstünde bronşiolit geçirmez. 3 yaşından sonra ise hiç geçirmez. Ancak özel bronşit (bronşiolit) etkeni olan mikroplarla (mikoplazma… vb) enfeksiyonların geçirilmesi, astım yada sigara ve diğer zararlı solunan gaz veya dumana maruziyet durumunda bronşit söz konsudur. Ayrıca bazen çok ciddi ve uzun sürmüş viral akciğer hastalıkarında bronşit tablosu görülür. Ancak bir enfeksiyon sonrası hassasiyet artışıdır ve tekrarlamalar pek söz konusu değildir. Bu nedenle çocukluk döneminde (3 yaş altı yada üstü) yineleyen bronşit diye bir durum aksi ispat edilinceye kadar söz konusu OLMAMALIDIR. Altta bir neden aranmalıdır. Hele bir neden aranması yapılmadan yineleyen antibiyotik, öksürük şurubu veya benzeri ilaçların sürekli kullanılması uygulaması OLDUKÇA YANLIŞ tır. Bu uygulama sık antibiyotik kullanımı ile alerjik duyarlılığın artışına neden olacak, öksürük şuruplarında bronş genişleticiler olduğu için şikayetlerin geçiştirilerek teşhisin gecikmesine neden olacaktır. Ancak her iki ilaç grubu bir çocuk alerji veya bir çocuk solunum uzmanı gözetiminde kullanılabilir. Sonuç olarak ÇOCUĞUNUZA YİNELEYEN BRONŞİT TEŞHİSLERİ KONULUYORSA ASTIM OLABİLECEĞİ UNUTULMAMALIDIR.
Çocuklarda Alerjik bronşitin karşılığı Nedir?
Astımın iki ayrı özelliği vardır. Bunlardan birincisi alerjik olup olmamasıdır. Çocukluk çağı astımında % 50-80 arasında alerji saptanır. Ancak astımın asıl önemli olan astımlı çocuğun küçük ve orta çaplı bronşlarında mikrobik olmayan kronik iltihaba bağlı bir aşırı duyarlılık reaksiyonu vardır.
Bu bronş her çevresel uyarana (en sık nezle, grip gibi viral enfeksiyonlar ve ayrıca sigara dumanı, ısı değişiklikler, …) hızlı bir bronş kasılması ile cevap verir. Ancak bu iltihabı olayın mutlaka alerjik olması gerekmez. Eğer bir çocuğa yapılan alerji deri testleri veya kan testleri ile saptanmış bir alerjen varsa ve bu klinik bulgularla uyumlu ise alerjik astımdan bahsedilir. Belki “alerjik bronşit” de denilebilir ancak bu astım tanımı için kullanılacak yeterli bir terim değildir. Maalesef bir çok çocuk hekimi bunu kullanmaktadır.
Bunun ısrarla kullanılmasının nedeni “astım” tanısı duymaktan irkilecek aileye iyi yönde ruhsal bir destek vermektir. “Astım” tanısı duyan aile yıkılmakta, ancak “alerjik bronşit” terimini duyan aile ise o kadar olayı önemsememektedir. Eğer yeterince aileye bilgi ve eğitim verilirse hem aile hastalığa karşı soğukkanlı yaklaşabilmektedir. Hem de hastalığın önemini bildiği için daha iyi tedavi izlemi yapılabilmektedir. Bu nedenle alerjik bronşit tanımının astım yerine kullanıldığını bilmek gerekir. Ancak bu terim astım için uygun değildir.
Doç. Dr. Hasan YÜKSEL